VERBODEN foto’s

Ze leek midden twintig, had een felle rode cap op, een grijs hemd met daarover heen een open shirt in dezelfde kleur rood als haar cap. Ze zag er gezond en schoon uit, ze was misschien straatverkoopster, maar was duidelijk niet arm. En zo kordaat als ze even hiervoor de straat overstak om mij de les te lezen leek het alsof ze gewend was de lakens uit de delen.

“But, I didn’t take any picture of you” had ik hiervoor nog geprobeerd. En dat was waar, ik had wat foto’s genomen van het algemene straatbeeld, maar had bewust vermeden foto’s te nemen van personen die daar stonden te verkopen en had me gericht op passanten. Minder kans op gezeur. Mijn argument had haar even uit balans gebracht maar door naar voren te brengen dat ook haar zussen aan de andere kant stonden en dat bovendien niemand in Ghana het leuk vond dat anderen een foto van ze namen.

Hoewel haar houding het wel signaleerde zagen haar ogen er niet boos uit, dus ik besloot het gesprek over een andere boeg te gooien. “Ok, I go with you and I apologize to your sisters, yes?” Ik zag in haar ogen dat ze geïntrigeerd was door dit voorstel, dus begon gelijk de straat over te steken in de richting van haar zussen voordat ze de kans had om zich te bedenken en nee te zeggen.

Aan de overkant stonden een zestal vrouwen bij elkaar met een stapel kleding in de hand en soms op het hoofd. “So, which of these women is your sister?” vroeg ik mijn uitdaagster die in mijn kielzog was meegelopen. “They are all my sisters” counterde ze. Enkele van de vrouwen begonnen te lachen om deze bruaue uitspraak van haar. Wat mij betreft was het nu ‘game on’.

De gevaarlijkste uitziende vrouw van het stel sprak me nu ook toe. Ze had toegeknepen ogen, een wat hoekig bijna mannelijk gezicht en haar met zwart-witte patronen bedekte hoedje was bijna tot aan haar wenkbrauwen over haar hoofd getrokken.

“Yes, we don’t like you taking our pictures. You take them home with you and you do things with them. Don’t do it!” beet ze me nors toe. Tja, wat kan je tegen zulke logica zeggen.

“But, I didn’t take your pictures” probeerde ik nogmaals terwijl ik het hele groepje bekijk. Ik was 99% zeker dat geen van hen op mijn foto’s stond. “But, I apologize for making you think I took your picture” glimlachde ik vriendelijk.

“You can take my picture!” giechelde een van de andere vrouwen, duidelijk de rare van het gezelschap met haar veel te grote hoed, slecht uitgezochte outfit en maffe lach.

De strenge vrouw en mijn eerste uitdaagster keken boos haar kant op, maar daardoor begon ze alleen maar harder te lachen. “Can you take my picture too?” melde de volgende van de vrouwen zich aan.

Nu is het in Ghana vaak best lastig om foto’s te nemen. Ik heb het verhaal dat wij Obruni’s (blanken) de foto’s meenemen om ‘dingen mee te doen’ van meerdere mensen daar gehoord. Wat precies we ermee doen wat zo vreselijk is, dat is me nog niet duidelijk geworden. Maar er gaan in ieder geval geruchten rond dat ze foto’s van kinderen aan kidnappers laten zien die dan Ghanese kinderen meenemen voor ouderloze Amerikaanse echtparen of dat ze worden gebruikt voor reclamecampagnes van grote merken.

Daarnaast was het tot relatief recent wettelijk verboden in Ghana om foto’s van andermans eigendom of andere personen te maken zonder toestemming (van de eigenaar, of van speciale ambtenaars). Volgens de Travel Guide bestaat deze wet niet meer, maar de norm bestaat nog wel onder de Ghanesen. Toen ik vroeg hoe het dan zit met de camera’s die iedereen op zijn mobiel heeft kreeg het antwoord dat ‘als niemand het ziet dat je een foto neemt, het geen probleem is’. Tja. Daar sta je dan met je grote spiegelreflexcamera.